Viết essay (bài luận) tiếng Anh là một kỹ năng quan trọng trong học tập và thi cử, đặc biệt với những ai đang luyện thi IELTS, TOEFL, hay du học. Tuy nhiên, không ít người gặp khó khăn ngay từ bước đầu: làm sao để lên ý tưởng và triển khai bài viết một cách logic? Bài viết dưới đây Yonah sẽ giúp bạn các bước để làm chủ kỹ năng này nhé.
1. Hiểu rõ yêu cầu đề bài
Nhiều người học thường vội vàng bắt tay vào viết khi vừa đọc đề, nhưng đây lại là sai lầm phổ biến khiến bài essay bị lạc đề, thiếu chiều sâu hoặc triển khai sai hướng. Để luyện viết Essay tiếng Anh tốt, điều đầu tiên bạn cần làm là phân tích kỹ đề bài và xác định đúng yêu cầu của đề.
➤ Xác định dạng bài essay
Mỗi dạng bài trong tiếng Anh học thuật (đặc biệt là IELTS Writing Task 2 hay TOEFL Writing) đều có yêu cầu triển khai khác nhau. Một số dạng phổ biến bao gồm:
- Opinion Essay: Đề yêu cầu bạn nêu rõ quan điểm (Đồng ý / Không đồng ý / Một phần đồng ý).
- Discussion Essay: Thảo luận cả hai quan điểm rồi đưa ra ý kiến cá nhân.
- Advantages/Disadvantages Essay: Trình bày mặt lợi và mặt hại của một vấn đề.
- Problem/Solution Essay: Xác định vấn đề và đề xuất giải pháp.
- Two-part Question Essay: Trả lời hai câu hỏi riêng biệt trong cùng một đề.
Khi xác định đúng dạng bài, bạn sẽ chọn được bố cục và cách triển khai phù hợp.
➤ Gạch chân từ khóa quan trọng trong đề
Những từ khóa thường thể hiện:
- Chủ đề chính (ví dụ: technology, education, environment…)
- Hướng triển khai (e.g. do you agree or disagree, discuss both views…)
Việc xác định từ khóa giúp bạn tập trung đúng trọng tâm và không bị lạc đề.
➤ Đọc kỹ yêu cầu hành động (task instruction)
Bạn cần phân biệt rõ: đề yêu cầu nêu ý kiến, phân tích cả hai quan điểm, hay đề xuất giải pháp? Từ đó, bạn mới xác định được:
- Có cần đưa ra quan điểm cá nhân không?
- Cách sắp xếp luận điểm trong thân bài như thế nào?
Mẹo nhỏ khi phân tích đề:
- Viết lại đề bài bằng chính ngôn ngữ của bạn (paraphrase) để hiểu sâu hơn.
- Tự hỏi: “Mình đang được yêu cầu làm gì?” và “Nếu trả lời sai yêu cầu này thì bài viết sẽ ra sao?”
Đọc và phân tích kỹ đề là nền móng cho việc luyện viết Essay tiếng Anh tốt. Đừng vội vàng viết ngay. Chỉ cần bạn hiểu đúng đề, bạn đã đi được 30% chặng đường của một bài essay thành công.
2. Lên ý tưởng hiệu quả
Để luyện viết Essay tiếng Anh tốt – Sau khi hiểu đề, bạn cần dành 3–5 phút để lên ý tưởng trước khi viết. Đây là bước giúp bài viết có nội dung phong phú và tránh bị “bí từ”.
Phân tích đề theo từ khóa để định hướng ý tưởng
Từ các từ khóa đã xác định trong đề, hãy tự đặt ra các câu hỏi để mở rộng suy nghĩ:
- Nguyên nhân là gì? / Ưu điểm là gì?
- Hậu quả ra sao? / Nhược điểm là gì?
- Có ví dụ thực tế nào không?
- Có góc nhìn nào trái ngược không?
- Người khác có thể phản biện gì với quan điểm này?
Dùng phương pháp Brainstorm (động não)
Trong 1–2 phút đầu, bạn chỉ cần viết ra càng nhiều ý tưởng càng tốt, chưa cần sắp xếp hay đánh giá. Sau đó, lọc lại những ý:
- Phù hợp với đề
- Có thể triển khai thành đoạn văn đầy đủ
- Có ví dụ, lý do hoặc giải thích rõ ràng
- Đừng chọn quá nhiều ý. Với một bài essay, bạn chỉ cần 2–3 luận điểm chính mạnh mẽ là đủ.
Vẽ sơ đồ tư duy (mind map)
Sơ đồ tư duy giúp bạn nhìn rõ bức tranh tổng thể của bài viết. Cách làm:
- Viết chủ đề chính ở giữa (ví dụ: Studying Abroad)
- Vẽ các nhánh chính: Advantages và Disadvantages
- Từ mỗi nhánh, phát triển các nhánh nhỏ: better education, cost, culture shock, language barriers, v.v.
- Đánh dấu (tick) những ý bạn thấy mạnh nhất để đưa vào bài
Sử dụng mô hình 5W1H để gợi ý ý tưởng
- Who: Ai bị ảnh hưởng?
- What: Vấn đề là gì?
- When: Khi nào vấn đề xảy ra?
- Where: Ở đâu?
- Why: Tại sao điều này xảy ra?
- How: Giải pháp là gì? Kết quả ra sao?
Phương pháp này đặc biệt hữu ích với đề dạng problem/solution hoặc discussion.
Một số lưu ý khi chọn ý tưởng:
- Tránh chọn ý quá phức tạp nếu bạn không có đủ từ vựng để diễn đạt.
- Ưu tiên ý tưởng phổ biến nhưng triển khai theo hướng riêng của bạn.
- Mỗi ý chính phải đủ mạnh để viết được một đoạn thân bài hoàn chỉnh.
Lên ý tưởng là bước đệm then chốt giúp bạn viết mạch lạc và đủ ý. Chỉ cần bạn dành 3–5 phút để suy nghĩ trước khi viết, bạn sẽ tiết kiệm rất nhiều thời gian khi triển khai bài và tránh được những lỗi phổ biến như lạc đề, lặp ý hoặc quá lan man.
3. Xây dựng bố cục logic
Một bài essay tiêu chuẩn thường gồm 3 phần
Mở bài (Introduction):
- Giới thiệu chủ đề một cách khái quát
- Dẫn dắt đến luận điểm chính (thesis statement)
Thân bài (Body):
- Gồm 2–3 đoạn, mỗi đoạn là một ý chính
- Mỗi đoạn cần có:
- Câu chủ đề (topic sentence) rõ ràng
- Giải thích, ví dụ hoặc phân tích để làm rõ ý
- Câu kết đoạn để kết nối ý hoặc dẫn sang đoạn tiếp theo
Kết bài (Conclusion):
- Tóm tắt lại ý chính
- Nêu lại quan điểm (nếu có)
- Có thể đề xuất giải pháp, mở rộng vấn đề hoặc đưa ra lời kết mang tính khuyến khích.
4. Giữ mạch lập luận mạch lạc
Điều làm nên sự chuyên nghiệp của một bài essay không chỉ là ý tưởng hay, mà còn nằm ở cách bạn liên kết các ý với nhau một cách tự nhiên và logic.
Một số mẹo giúp bài viết mạch lạc:
- Dùng từ nối (linking words): therefore, however, in addition, for example, on the other hand…
- Tránh lặp ý, lặp từ: Hãy linh hoạt dùng từ đồng nghĩa, cấu trúc khác nhau để diễn đạt cùng một ý.
- Luôn kiểm tra lại: Sau khi viết xong, đọc lại để chỉnh sửa những chỗ rườm rà, sai ngữ pháp hoặc thiếu liên kết.
5. Luyện tập đều đặn và có chiến lược
Không ai viết essay tiếng Anh giỏi ngay từ lần đầu tiên. Kỹ năng viết – đặc biệt là viết học thuật bằng tiếng Anh – không đến từ cảm hứng nhất thời, mà là kết quả của một quá trình rèn luyện nghiêm túc và có chiến lược.
Viết thường xuyên theo chủ đề
Một trong những cách hiệu quả nhất để cải thiện kỹ năng viết là luyện viết đều đặn. Đừng đợi đến khi có kỳ thi mới bắt đầu viết – thay vào đó, hãy:
- Chọn các dạng đề IELTS, TOEFL hoặc đề từ các nguồn học thuật để luyện mỗi tuần.
- Tập trung vào một dạng bài cụ thể mỗi giai đoạn (ví dụ: tuần này luyện opinion essay, tuần sau chuyển sang discussion essay).
Nhận phản hồi từ giáo viên hoặc bạn học
Viết nhiều là tốt, nhưng viết và nhận được phản hồi thì còn quan trọng hơn. Đây là cách nhanh nhất để bạn:
- Biết mình đang sai ở đâu: sai ngữ pháp, diễn đạt chưa rõ ràng, ý tưởng chưa phát triển đủ, thiếu liên kết logic…
- Nhận được gợi ý cụ thể để cải thiện: nên thay đổi cấu trúc câu thế nào, dùng từ nào phù hợp hơn, cách sắp xếp ý ra sao để mạch lạc hơn.
- Hạn chế lặp lại lỗi cũ và dần hình thành “cảm giác ngôn ngữ” tốt hơn khi viết.
Học từ bài mẫu
Phân tích bài mẫu là một cách cực kỳ hiệu quả để học viết. Nhưng bạn không nên chỉ đọc lướt – hãy đọc một cách có chiến lược:
- Xác định bố cục bài viết: đoạn mở bài, thân bài, kết luận được sắp xếp ra sao?
- Phân tích cách phát triển ý trong từng đoạn: câu chủ đề, cách giải thích, ví dụ, kết đoạn.
- Ghi chú lại cách dùng từ vựng và cấu trúc ngữ pháp hay, đặc biệt là các từ nối logic, cấu trúc paraphrase hoặc cách diễn đạt linh hoạt.
- So sánh với bài viết của chính mình: nếu cùng một đề, họ triển khai khác mình ra sao? Có điểm nào mình có thể học hỏi?
- Bạn có thể tự chọn một đề bài, viết essay của riêng mình, rồi so sánh với bài mẫu band 7.0–8.0 để rút kinh nghiệm cụ thể từ chính trải nghiệm của mình.
Viết essay tiếng Anh không khó nếu bạn nắm được cách lên ý tưởng nhanh và triển khai bài viết theo một trình tự logic. Yonah tin rằng, với phương pháp đúng và sự kiên trì luyện tập, bất kỳ ai cũng có thể cải thiện kỹ năng viết và chinh phục mục tiêu tiếng Anh của mình.
Nếu bạn muốn nâng cao trình độ Tiếng Anh của mình, đừng ngại ngần liên hệ với Yonah nhé!
